สารกรองน้ำ
สำหรับน้ำประปาและน้ำบาดาลมีหลายประเภท แต่ละชนิดมีคุณสมบัติเด่นที่เหมาะกับการกำจัดสารปนเปื้อนต่างกัน เช่น คาร์บอนกัมมันต์ (Activated Carbon) สำหรับดูดซับคลอรีนและสารอินทรีย์, ทรายและอนทราไซต์ (Sand & Anthracite) สำหรับดักจับตะกอนแขวนลอย, กรีนแซนด์/บิม (Greensand/Birm) สำหรับกำจัดเหล็กและกำมะถัน, เรซินแลกเปลี่ยนไอออน (Ion Exchange Resin) สำหรับลดความกระด้างและฟลูออไรด์ รวมถึงเมมเบรนรีเวิร์สออสโมซิส (RO Membrane) ที่กรองได้ละเอียดที่สุด 

ประเภทสารกรองหลัก

1. Activated Carbon (คาร์บอนกัมมันต์)

Activated Carbon เป็นวัสดุอินทรีย์ที่ให้ผิวหน้ามีรูพรุนสูง จึงสามารถดักจับคลอรีน สารอินทรีย์ สารเคมีระเหยง่าย (VOCs) รวมถึงกลิ่นและรสไม่พึงประสงค์ได้ดี 

2. Catalytic Carbon (คาร์บอนเร่งปฏิกิริยา)

เป็น Activated Carbon ชนิดปรับผิวหน้าพิเศษ เพื่อกำจัดคลอรามีน (Chloramine) ซึ่งเป็นสารฆ่าเชื้อที่บางระบบประปาใช้อยู่

3. Sand & Anthracite (ทรายและอนทราไซต์)

• Single-media filter: ใช้ทรายหรืออนทราไซต์เพียงอย่างเดียว กรองตะกอนขนาดใหญ่ 

• Dual-media filter: วางอนทราไซต์ชั้นบนและทรายชั้นล่าง เพื่อประสิทธิภาพกรองที่ดีขึ้น 

• Multi-media filter: เพิ่มชั้นแร่หนัก (เช่น แกร์เน็ต) ด้านล่างสุด เพื่อจับตะกอนขนาดเล็กเป็นพิเศษ 

4. Greensand / Birm (กรีนแซนด์ และ บิม)

กรองเฉพาะเหล็ก (Iron) และซัลไฟด์ไฮโดรเจน (H₂S) ช่วยลดกลิ่นไข่เน่าในน้ำบาดาล โดย Greensand จะต้องเคลือบด้วยแมงกานีสไดออกไซด์ ส่วน Birm เป็นวัสดุไม่ต้องเติมสารเติม 

5. Ion Exchange Resin (เรซินแลกเปลี่ยนไอออน)

ใช้สำหรับลดความกระด้าง (Calcium, Magnesium) และบางครั้งใช้กำจัดฟลูออไรด์หรือโลหะหนัก เรซินชนิดคาเทออิก (Cation) และอโนอิก (Anion) ทำหน้าที่แลกเปลี่ยนไอออนในน้ำ 

6. Calcite (แคลไซต์)

ใช้ปรับค่า pH ให้น้ำเป็นด่างเล็กน้อย เหมาะกับน้ำกร่อยหรือกรดจัด แต่จะเพิ่มความกระด้าง จึงมักใช้ควบคู่กับเครื่องทำน้ำอ่อน

7. Zeolite (ซีโอไลต์)

แร่ธรรมชาติที่มีรูพรุน ใช้กรองแอมโมเนียและโลหะหนักบางชนิด เช่น ทองแดง สังกะสี 

8. Reverse Osmosis Membrane (เมมเบรนรีเวิร์สออสโมซิส)

กรองได้ละเอียดระดับนาโนเมตร กำจัดสารละลายเกลือ โลหะหนัก แบคทีเรีย และไวรัส แต่จะทิ้งน้ำทิ้งจำนวนมาก 

9. Ultrafiltration / Nanofiltration

เมมเบรนขนาด 0.01–0.1 ไมครอน กรองแบคทีเรียและอนุภาคขนาดเล็ก แต่ยังคงปล่อยเกลือแร่บางชนิดผ่านได้

10. UV Light (ยูวี)

ไม่ใช่ “สื่อดักตะกอน” แต่ใช้ฆ่าเชื้อโรคด้วยรังสีอัลตราไวโอเลต เหมาะสำหรับน้ำบาดาลหรือแหล่งน้ำที่เสี่ยงปนเปื้อนจุลินทรีย์

การเลือกใช้สารกรองตามคุณภาพน้ำต้นทาง

• น้ำประปา มักมีคลอรีนและสารอินทรีย์ตกค้าง → Activated Carbon, Catalytic Carbon 

• น้ำบาดาล เสี่ยงเหล็ก ตะกอน และจุลินทรีย์ → Greensand/Birm, Sand & Anthracite, UV 

• น้ำกระด้างสูง ต้อง Ion Exchange Resin หรือเมมเบรน RO

ข้อควรระวังในการติดตั้งและบำรุงรักษา

1. การย้อนล้าง (Backwash) สื่อบางชนิดต้องการระบบย้อนล้างเพื่อไม่ให้เกิดการอุดตัน 

2. อายุการใช้งาน Activated Carbon และเรซินต้องเปลี่ยนตามคำแนะนำผู้ผลิต (6–12 เดือน) 

3. การทดสอบคุณภาพน้ำ ตรวจสอบ pH, เหล็ก, ความกระด้าง ก่อนเลือกสื่อกรองที่เหมาะสม