สารกรองเรซิน CATION PurX (25 ลิตร)

    สารกรองเรซิน CATION PurX (25 ลิตร)

 เม็ดเรซินแลกเปลี่ยนประจุชนิดกรดซัลโฟนิก (Amberlite IR-120) ลักษณะทรงกลมสีเหลืองอำพัน สารกรองเรซินคาทไอออน PurX เป็นเรซินชนิดแรงดึงดูดประจุ (strong acid cation exchange resin) ที่มีโครงสร้างเป็นโพลีสไตรีนข้ามพันธะด้วยไดวินิลเบนซีน (Styrene–DVB) พร้อมหมู่ฟังก์ชันกรดซัลโฟนิก –SO₃H. เม็ดเรซินมีลักษณะทรงกลม สีเหลืองน้ำตาลหรืออำพันโดยประมาณ (ส่วนใหญ่ ≥95% มีขนาดระหว่าง 0.315–1.25 มม. ตามข้อมูลผู้ผลิต). เมื่ออยู่ในรูปโซเดียม (Na⁺ form) จะมีความจุแลกเปลี่ยนรวมประมาณ 4.5 มิลลิโมลต่อกรัม (dry resin) หรือราว 1.8–1.9 มิลลิกรัม-สมมูลต่อลิตร. หลังการใช้งานจนความจุเต็ม สามารถรีเจนเนอเรต (regenerate) ด้วยสารละลายโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) หรือกรดเข้มข้น เช่น HCl/SO₄H₂ ได้ตามปริมาณที่แนะนำ.

การใช้งานทั่วไป

• การทำน้ำอ่อน (Water Softening) – ใช้ในระบบบำบัดน้ำเพื่อแลกเปลี่ยนไอออนความกระด้าง (Ca²⁺, Mg²⁺) ในน้ำแทนด้วย Na⁺ หรือ H⁺ ทำให้น้ำ “นุ่ม” ลดการตกตะกอนหินปูน-หินฟอสเฟตในเครื่องใช้ไฟฟ้าและท่อประปา

• ระบบอุตสาหกรรมและเครื่องจักร – ใช้ในบอยเลอร์ หม้อน้ำ และระบบน้ำหล่อเย็นของโรงงาน เพื่อป้องกันการอุดตันและสนิมจากแคลเซียม แมกนีเซียม

• อุตสาหกรรมน้ำดื่มและอาหาร/เครื่องดื่ม – ปรับปรุงคุณภาพน้ำดื่มและน้ำสำหรับผลิตภัณฑ์อาหารด้วยเรซินเกรดคุณภาพอาหาร (food & beverage grade)

• การกำจัดโลหะและตะกอน – นอกจากความกระด้างแล้ว เรซินชนิดนี้ยังสามารถดักจับไอออนโลหะหนัก เช่น เหล็ก (Fe) แมงกานีส (Mn) และดักจับตะกอนแขวนลอยบางส่วนได้ด้วย (เนื่องจากลักษณะการกรองของชั้นเรซิน).

ขั้นตอนการติดตั้งและใช้งานเรซิน

1. ปิดการจ่ายน้ำและไฟฟ้าของระบบกรอง (ถ้ามี) จากนั้นถอดหัววาล์วควบคุมและตัวแยกน้ำออกจากถังกรอง

2. เติมเม็ดเรซิน PurX ลงในถังใส่สารกรองตามปริมาตรที่กำหนด (โดยทั่วไป 25 ลิตร/ถัง) แล้วติดตั้งฝาถังและหัวควบคุมกลับเข้าไป

3. เปิดน้ำไหลผ่านอย่างช้า ๆ เพื่อทำการ ล้างย้อนกลับ (backwash) ปล่อยให้น้ำไหลผ่านเพื่อล้างฝุ่นผงและไล่อากาศออกจากเม็ดเรซินจนกว่าน้ำจะใสสะอาด

4. ทำการ รีเจนเนอเรตเริ่มต้น เติมเกลือ (NaCl) หรือกรด (เช่น HCl ในกรณีที่เรซินเป็น H⁺ form) ตามปริมาณที่แนะนำจากผู้ผลิต เพื่อสร้างไอออน Na⁺/H⁺ ภายในเนื้อเรซิน เตรียมพร้อมใช้งานครั้งแรก

5. เปิดระบบให้น้ำไหลผ่านตามปกติ สามารถตั้งโปรแกรมวาล์วให้เร่งล้าง (rinse) อีกครั้งหลังการ regenerate (5–8 bed volumes) เพื่อล้างเกลือและกรดที่เหลือ.

การบำรุงรักษาและการเปลี่ยนสารกรอง

• ล้างย้อนกลับสม่ำเสมอ: หลังการ regenerate ทุกครั้ง ให้ backwash อย่างน้อย 5–8 Bed Volumes เพื่อปัดเศษฝุ่นและป้องกันการอุดตัน

• ป้องกันคลอรีน: ควรกรองคลอรีนหรือคลอราไมน์ออกก่อนใช้งาน (โดยใช้ถังกรองคาร์บอนหรือเติมสาร Sodium Sulfite) เพราะคลอรีนเป็นสารออกซิไดซ์ที่จะโจมตีสายโซ่เรซิน, ทำให้เม็ดเรซินสูญเสียความแข็งแรงและรูปร่าง

• ตรวจสอบประสิทธิภาพ: วัดระดับความกระด้างหรือตรวจแรงดันน้ำบ่อย ๆ เมื่อพบว่าน้ำไม่อ่อนเหมือนเดิม หรือมีแรงดันลดลงผิดปกติ แสดงว่าเรซินเริ่มเสื่อมสภาพ

• อายุการใช้งาน: โดยทั่วไปเรซินจะแก่ตัวจากการใช้งานและคลอรีน ทำให้ต้องเปลี่ยนใหม่ทุกประมาณ 5–10 ปี (ขึ้นกับคุณภาพน้ำป้อนและการบำรุงรักษา)

• การเปลี่ยนสารเรซิน: เมื่อสารเรซินเสื่อม (เม็ดแตกละเอียด สีเข้มหรือลักษณะเปลี่ยนไป) ให้ปลดวาล์วเปิดฝาถังแล้วถ่ายเทเรซินเก่าออก จากนั้นเติมเรซินชุดใหม่ตามขั้นตอนเดิม

• การทำความสะอาดพิเศษ: หากน้ำมีเหล็กหรือสารอินทรีย์สูง อาจต้องใช้สารเคมีล้าง (เช่น Oxalic Acid, Hydrogen Peroxide) หรือล้างถังด้วยสารไบโอไซด์ป้องกันการเกิดแบคทีเรีย

มาตรฐานและการรับรอง

สารเรซิน PurX Cation สำหรับน้ำดื่มและอาหารควรเป็นเกรดคุณภาพสูง (Food Grade) และผ่านการรับรองมาตรฐานสากล เช่น NSF/ANSI 61 (สำหรับอุปกรณ์สัมผัสน้ำดื่ม), NSF/ANSI 44 (สำหรับเครื่องทำน้ำอ่อน) และ NSF/ANSI 372 (รับรองคุณสมบัติตะกั่วต่ำ). ผู้ผลิตส่วนใหญ่มักผลิตภายใต้มาตรฐาน ISO 9001 (และบางรายมี ISO 14001) เพื่อคุณภาพสม่ำเสมอ และมักได้รับตรารับรอง Gold Seal ของ WQA ตามมาตรฐาน NSF ดังกล่าว (เช่น Purolite C100E ได้รับการรับรอง NSF/ANSI 61).

ข้อมูลข้างต้นมาจากเอกสาร Datasheet และข้อมูลผู้ผลิต (เช่น Purex C150) ซึ่งระบุรายละเอียดโครงสร้าง ฟังก์ชัน และสเปกการใช้งานของเรซินชนิดนี้อย่างครบถ้วน.

อ้างอิง: เอกสารข้อมูลเทคนิคและบทความวิชาการเกี่ยวกับเรซินแลกเปลี่ยนประจุ